Gezgin Arıcılık Nedir, Nasıl Yapılır

Gezginci arıcılık önemlidir. Çok iyi yönetilirse yüksek gelir getirir. Öğrenmek için makalemizi okuyunuz

Gezgin Arıcılık Nedir, Nasıl Yapılır
Gezginci arıcılık

Gezginci arıcılar için heyecanlı günler ilkbaharla  birlikte başlar.  Kış buyunca bütün hazırlıklar ve planlar yapılmış, bol ve bereketli bir sezonun kapıları açılmıştır.

Her ne kadar zorlu bir süreç olsa da , gezginci arıcılık  bir arıcıya büyük fırsatlar sunabilir. Zira arıcılıktan istediğiniz verimi almak istiyorsanız nektar kaynaklarına yakın çalışmak  zorundasınız. Bu da ancak gezginci arıcılıkta mümkündür.

Ülkemiz gezginci arıcılığın yoğun bir şekilde yapıldığı ülkelerden birisidir. Türkiye’ de  2019 itibariyle arıcılık yapan işletme sayısı 80675 , koloni  sayısı 8128360  , Türkiye Arıcılar Birliği (TAB) üye sayısı ise 70248 dir. Bir araştırmaya göre Türkiye ‘deki mevcut arıcılık işletmelerinin % 54’ü gezginci arıcılık yaparken , koloni  varlığının yaklaşık   % 80'nine  yine gezginci arıcılıların sahip olduğu ortaya çıkmıştır.

Gezginci Arıcılık Nedir?

Bitkilerdeki farklı çiçeklenme döneminden üst düzeyde faydalanmak ve kış koşullarından arılarını korumak maksadıyla kolonilerin bir bölgeden  başka bir bölgeye geçici bir süreliğine  taşınarak  yapılan arıcılık faaliyetine gezginci (seyyar) arıcılık denir.

Gezginci Arıcılığın Amacı Nedir?

Gezginci arıcılıktaki esas amaç , arıları nektar ve polen açısından daha zengin coğrafik şartların olduğu alanlara taşıyarak kolonilerden maksimum düzeyde verim elde etmektir. Zira , arıcılıkta başarılı olmanın olmazsa olmaz şartlarından birisi kolonilerin bulunduğu çevrenin yeterli miktarda nektar ve polen kaynaklarına sahip olmasıdır.

Gezginci arıcılıktaki bir başka amaç ise , yıl içerisinde daha uzun süre kolonilerden  ürün elde etmektir. Bölge ve yükselti farklılığından dolayı bir yerde nektar ve polen kaynakları azalırken  , bir başka bölgede henüz yeni başlamış olabilir.  Dolayısıyla  o bölgenin nimetlerinden faydalanmak için koloniler taşınır. Örneğin;  Karadeniz bölgesinde yaşayan arıcılar öncelikle sahil bölgelerindeki kestane - komar balını aldıktan sonra , yayla çiçek balını da almak için  kolonilerini daha yüksek bölgelere taşırlar ve böylece  yılda iki kez ürün hasadı gerçekleştirirler. Bu şekilde, Türkiye’de yıl içerisinde 3 kez yer değiştiren çok sayıda gezginci arıcı söz konusudur.

Gezginci arıcılık

Gezginci Arıcılık Ne Zaman Yapılır ?

Gezginci arıcılık faaliyeti erken ilkbahar aylarında başlayarak güz aylarına kadar devam edebilen bir süreçtir. Bu işin zamanlaması , arıcının yaşadığı bölgenin durumu ve amacına göre değişir.

Kimler Gezginci Arıcılık Yapabilir?

Koloni sayısı ne olursa olsun Türkiye Arıcılar Birliği TAB ’a üye olan herkes gezginci arıcılık yapabilir. Ancak bir gezginci arıcının emeğinin karşılığını alabilmesi için asgari 50 koloniye sahip olmasında fayda var.  Az sayıda koloni mevcudu olan arıcılar bu işi tek başlarına yapabileceği gibi  ,  kendi aralarında iş  birliği yaparak  da  hareket edebilirler. Hem bu şekilde maliyeti de azalmış olurlar.

Gezginci Arıcılığın Maliyeti Nedir?

Kabul etmek gerekir ki , gezginci arıcılık maliyetli bir iştir. Bu işe soyunmadan önce kar / zarar hesaplaması iyi yapılmalıdır. Genelde giderler  içerisinde şunlar yer alır;

  • Tarım Müdürlüğüne koloni başına yatırılacak ücret ,
  • Taşıma maliyeti,
  • Dönem içinde zaman zaman arılığa yapılacak  gidiş- geliş yol masrafları,
  • Arıların konacağı yerin kiralama masrafları,
  • Yeme ,  içme , barınma  vb.

Olmak üzere pek çok gider yer almaktadır. Ortalama bir rakam söylemek gerekirse,   2020 yılında Artvin’den  180 km uzaktaki Ardahan’nın  Hanak İlçesi’ne  arılarımızı götürdüğümüzün maliyeti bizlere koloni başına ortalama 120 TL ye mal  olmuştu.

Gezginci Arıcılar Kolonilerini  Ne Kadar Uzağa Götürmek Zorunda?

Gezginci arıcılık,  aynı bölge içerisinde yapılabileceği gibi , bölgeler arasında da yapılabilir. Ancak uzaklık  olarak en az arı uçuş mesafesi olan 5 km uzağa götürmek gerekir. Koloniler  5 km den daha yakın mesafeye  taşındığında büyük ihtimalle tarlacı arılar eski yerlerine geri dönecek ve koloni kaybı yaşanacaktır.

Gezginci Arıcılıkta Bölge  Seçimi Yapılırken Dikkat Edilecek Hususlar Nelerdir?

Her şeyden önce gideceğiniz bölgeyle ilgili ön inceleme yaparak aşağıdaki durumları araştırınız.

  1. Bölge resmi anlamda gezginci arıcılık yapmaya uygun mudur?
  2. Bölgenin flora durumu nedir?
  3. O yıl hava şartları nasıl geçecek?
  4. Çevrede haddinden fazla arı mevcudu var mı?
  5. Ulaşım, su ve elektrik durumu nedir?
  6. Güvenlik açısından bir sorun var mı?
  7. Çevre , gezginci arıcılara nasıl bakıyor ?

Gezginci Arıcıların Bilmesi Gereken  Resmi Prosedür Nelerdir?

Gezginci arıcılık faaliyetleri için ;  Tarım ve Orman Bakanlığı Tarafından bir yönetmelik yayınlanmıştır. Bir arıcı bu yönetmelik hükümlerine , aynı zamanda bağlı olduğu ve gideceği il /ilçe nin resmi makamları tarafından alınan / alınmış bulunan  resmi kararlara göre  hareket etmek durumundadır.

 Gezginci Arıcılık Yönetmeliğine Göre ;

  • Gezginci arıcıların yerleştirilmelerinde il / ilçe müdürlükleri yetkilidir.
  • Bölgeler  için  koloni  kapasitesi  belirlenirken  nektar  ve  polen  veren  tüm  bitki varlığı göz önünde bulundurulur.
  • Belirlenmiş bölgede konaklayacak gezginci arıcı, konaklayacağı yer gerçek  kişiye  ait ise  şahısla,  köy tüzel  kişiliği  sorumluluğunda  arazi ise  köy muhtarlığıyla,  diğer tüzel     kişiliklere  ait arazi ise yetkililerle, Devlet ormanlarında konaklayacak arıcılar             da Tarım ve Orman Bakanlığı'nın ilgili birimleri ile anlaşma yapar."
  • Konaklayacağı  yeri  anlaşarak  belirleyen  arıcı, bağlı bulunduğu  il/ilçe müdürlüklerine başvurarak öncelikle işletme tescil belgesi ile Hayvan Sevklerine Mahsus Yurtiçi  Veteriner  Sağlık  Raporu  alır .  Rapordaki  sevk  adresi  ile konaklayacağı adres aynı olmalıdır. 
  • Beşgün içerisinde Tarım Müdürlüğü’nden Arı Konaklama Belgesini  (AKB)  de alarak konaklayacağı il/ilçe müdürlüğüne, veteriner  sağlık  raporu ile  başvurarak  gerekli izinleri alır ve ilgili bölgeye  kolonilerini yerleştirir. Konaklama belgesi için başvuru E – Devlet üzerinden yapılabilir.
  • Arılarını belirtilen adresten farklı bir adreste usule aykırı yerleşen arıcının arıları, ilçe müdürlüğünün talebi ile mülki amirlikçe güvenlik güçleri marifetiyle bulunduğu yerden kaldırılır. Mücbir sebepten dolayı arısını  izin  aldığı  adres  dışına  götürmek  zorunda  kalan  arıcının mazeret bildirmesi durumunda , mazereti il/ ilçe  müdürlüğünce mazeretinin uygun görülmesi durumunda cezai işlem uygulanmaz, arıcı 5 gün içerisinde izin aldığı adrese sevk edilir."
  • AKB işlemlerini arıcı adına üçüncü şahıslartakip edebilir.
  • Arazi  sahipleri dışında  herhangi  bir  muhtarlık ile  kamu  kurum  ve  kuruluşunca, arıcıdan konaklama ücreti dâhil hiçbir ad altında ücret alınmaz.
  • Konaklanan  bölge  için  belirlenmiş  koloni  kapasitesi  üzerindeki  yerleşim taleplerine  ilçe  müdürlüğümüzce  izin  verilmez.  Ancak  konaklama  planlamasında  ilçe müdürlüğümüz  sadece  en  son  gelen  arıcıyı  mağdur  etmeyecek  şekilde  bölge  koloni kapasitesi üzerinde konaklama müsaadesi verir.
  • Gezginci  arıcılık  yapan  üreticiler,  konaklama  yapılan  yerlerde  arıların  çevreye zarar  vermemesi  için  gerekli  tedbirleri  almakla  yükümlüdür.  Arı  konaklatılan  alanlarda otlayan  hayvanların arıdan  zarar  görmemesi  için  tedbirleri  almak hayvan  sahiplerinin sorumluluğundadır.
  • Yerleşim işlemleri tamamlanmış arıcılar ve yanında çalışan kişilerin isimleri ilçe müdürlükleri tarafından o mahallin güvenlik birimlerine liste halinde
  • İki konaklama arasındaki mesafe, bölgenin flora durumu göz önüne alınarak en az 1,5 km aralıklarla yerleştirilir. Araziye özel durumlarda uzaklığı belirlemeye İl/İlçe Müdürlüğü yetkilidir.
  • Arılıklar, trafiğin yoğunolduğu bölgelerde yoldan en az 200 metre, stabilize  ara yollarda ise en az 30 metre uzaklığa yerleştirilir.
  • Gezginci arıcılık yapan arıcılar, arılarını çevreye rahatsızlık vermeyecek şekilde meskûn mahal dışındabir yere yerleştirir. Sabit arıcılar ise kolonilerini köy ve beldelerde çevreye  rahatsızlık  vermeyecek  şekilde  ve  insanların  toplu  olarak  hizmet  aldıkları  cami, okul, sağlık ocağı, karakolgibi benzeri alanlardan en az 200 metre uzağa yerleştirir. Yerleşimin dağınık olduğu bölgelerde ise bu mesafe en yakın eve en az 50 metre olmalıdır.
  • Meskûn mahal ve mücavir alan sınırları içinde arı konaklatılmasında ortaya  çıkan ihtilafların giderilmesinde ilçe müdürlüğümüz yetkilidir.
  • Arılığın  yerleşim  yerinin  komisyon  tarafından  onaylanması  durumlarında, yaşanacak herhangi bir olumsuzluk arıcının sorumluluğunu ortadan kaldırmaz.
  • Zirai  mücadele  amaçlı  ilaçlamalarda  Arıcılık  Yönetmeliğinin  maddesinde belirtilen tedbirlere riayet edilecektir. Zirai mücadele yapılacak yerlerdeki ve çevresindeki arıcılara,  mücadele  yapacak  kuruluş  ve  şahıslar  tarafından  yedi  gün önceden, ilaçlama programına  alınan  bölgenin  genişliği,  kullanılacak  ilacın  cinsi,  atılma zamanı, etki süresi ile bal arılarına olan etkileri konusunda arıcılar bilgilendirilecektir. Söz  konusu  tedbirlere  uymayanlar  hakkında  5442 sayılı  İller  İdaresi  Kanunu'nun 66.maddesi, 5326 sayılı Kabahatler Kanunu'nun 32. maddesi, 5237 sayılı Ceza Kanunu'nun 154.ve  177.  maddeleri ile  5996  sayılı  Veteriner  Hizmetleri,  Bitki  Sağlığı,            Gıda  ve  Yem Kanunun ilgili maddelerine göre yasal işlem yapılır.

Gezginci Arıcılar Ne Tür Hazırlıklar Yapmalıdır ?

Bir arıcı,  kolonilerini bir yerden başka bir bölgeye sağlıklı bir şekilde  taşımadan önce aşağıdaki hazırlıkları yapması gerekir; 

  1. Öncelikle gisilecek bölgeyi tespit edip gerekli tüm yasal izinler alınmalıdır
  2. Her tür riskelere karşı arılar sigorta yaptırılmalıdır. ( Sigorta yaptırma ile ilgili makalemizi okuyabilirsiniz)
  3. Yeterli sayıda yedek kovan, ruşet kovan , kovan altlığı , kovan kapak ve örtüleri, temel ve kabarmış çerçeveler ve diğer arıcılık ekipmanları
  4. Arı bölme işlemleri yapılacaksa besleme yapmak için yemlikler ve şeker ve kek stoğu
  5. Arıcı çadırı ya da karavan
  6. Güneş enerji sistemi
  7. Kamp el feneri ve yedek pilleri
  8. Ayı ya da yabani hayvan saldırılarına karşı elektrikli çit sistemi
  9. Güvenlik için ruhsatlı tüfek
  10. Beslenme ihtiyacını karşılamak için yeterli gıda stoğu

Kolonileri taşımaya hazırlama ve taşıma işlemleri

  1. Taşıma yapılacak tüm kovanlar gözden geçirilmeli , etrafında delik , çürüme, çatlama varsa onarılmalı ya da yenisiyle değiştirilmeli
  2. Kovan içinde yer alan çerçeve sayısı azsa mutlaka çerçeveler sıkıştırılmalı ve sabitlenmelidir. Zira taşıma anındaki sarsıntıdan dolayı tüm çerçeveler bir birine girebilir
  3. Kovanlara plakaları çakılmalıdır
  4. Kolonilerin tamamı taşındıysa  mutlaka arılıkta içinde kabarmış çerçeveler olan  bir kovan bırakılmalıdır. Zira her ne kadar arılarımızın ağızlarını gece kapasak bile , tabiatta o akşam kalan tarlacı arılar arılığa geldiklerinde girebilecekleri bir  evleri olsun.
  5. Kovanların rahatça taşınması için iki yanına taşıma halkası takılmalı
  6. Kovanda fazla miktarda bal varsa taşıma yapılmadan önce süzülmeli. Lakin taşıma esnasında yüksek ısı ve sarsıntıdan dolayı bal akacağı için arılar boğulabilir
  7. Kolonilerin taşıma esnasında rahatça hava alabilmeleri için üst örtü bezinin yerine elek yerleştirilmelidir
  8. Çift kat kovanlar taşınacaksa, varsa üst katın balı alınarak mutlaka alt ve üst kat çakılmalı ya da iyice kelepçe veya ip ile sıkıca bağlanmalıdır
  9. Taşıma anında arıların kovan deliklerinden boşanma ihtimaline karşı killi çamur ya da hamur bulundurulmalıdır
  10. Kovan kapakları mutlaka akşam karanlık olduktan sonra kapatılmalı ve taşıması işlemi gece serin olduğunda yapılmalıdır
  11. Kovanlar araca çok iyi istiflenmeli , devrilme ya da bozulma ihtimaline karşı sıkıştırılmalı ve sıkıca bağlanmalıdır
  12. Koloniler araca yerleştirilirken kovanlar arasında havalandırma için boşluklar olmasına dikkat edilmelidir
  13. Sıcak hava da koloniler taşınacaksa, boğulma ihtimaline karşı araçta su bulundurulmalı ve arada bir koloniler sulanmalıdır
  14. Taşınacak köyün muhtarı ve o bölgeden sorumlu kolluk kuvvetleri önceden bilgilendirilmelidir  

Gezginci arıcılık

Gezginci Arıcılıkta  Yer Seçimi ve Kolonilerin Yerleştirilmesi 

Gezginci arıcılıkta kolonilerin konulacağı arılığın yeri ve konumu oldukça önemlidir. Bir arıcı bu işlemlerin nasıl yapılacağıyla ilgili mutlaka öncesinde bir keşif yapıp , plan oluşturması gerekir. Bu bağlamda aşağıdaki hususlara dikkat etmekte fayda var; 

  1. Arılık , başka arıcıların kolonilerine en az 1,5 km uzakta olmalıdır
  2. Su kaynaklarına yakın olmalıdır
  3. Kovanlar sabah güneşini karşıdan alacak şekilde yerleştirilmelidir
  4. Kovanlar arasında rahatça dolaşabilmek için mesafe bırakılmalı
  5. Koloniler mümkün mertebe nektar ve polen kaynaklarına yakın olmalıdır
  6. Kovanlar direkt toprağa konmamalı , ahşap meyve kasası ya da tahta üstüne yerleştirilmelidir
  7. Sel baskını , taş düşmesi ya da diğer doğal olaylar hesaba katılarak yer seçimi yapılmalıdır
  8. Arılık ana yollara en az 200 m , stabilize tali yollara ise en az 50 m mesafede olmalıdır
  9. Arılar meskun mahalden uzak bir bölgeye yerleştirilmeli , kolonilere hayvan ya da yabani hayvanların zarar vermemesi için gerekli önlemler alınmalıdır
  10. Arıcı çadırı için , su baskını ve diğer olumsuz durumlar dikkate alınarak uygun bir yer seçimi yapılmalı , arıların önünü kapatmayacak bir şekilde ve kolonilerin rahatça görünebileceği bir noktaya yerleştirilmelidir
  11. Koloniler yerleştirildikten en az 30 dk sonra hafifçe uçuş deliğine duman verilerek açılmalı, hava almaları sağlanmalıdır
  12. Yerleşim yapıldıktan bir gün sonra koloniler kontrol edilmeli , olumsuz bir duruma rastlanırsa gereken yapılmalıdır
  13. Taşıma işlemi gerçekleştikten sonra , taşınan il/içe tarım müdürlüğüne    bilgi verilmelidir
  14. Arılıkta yalnız kalınmamalı en az iki kişilik bir ekip oluşturulmalıdır

              Bol ve bereketli bir sezon geçirmeniz dileğiyle... 

                                                                                                                                                                  ariciyim.com