Petek Güvesiyle Fiziksel Mücadele Yöntemleri

Arı kolonileri , zaman zaman çok sayıda tehditle karşı karşıya kalmaktadır. Bu tehditlerden birisi de güve denen parazit canlıdır.  Petek güvesi, diğer bir ifadeyle bal mumu güvesi, ya da , mum güvesi ,   tüm arıcılar açısından baş edilmesi gereken önemli bir sorundur.

Petek güvesi kelebeği , bir kovana girdiğinde, arılar genellikle ona saldırır ve öldürür.  Balmumu güvesinin kendisi , arılar için sorun yaratmaz, ancak larvaları ne yazık ki yıkıcı ajanlardır. Diğer yandan  , Bal mumu güvesinin en çok sevdiği yaşam alanı  , kovandan çıkartılan kabarmış peteklerdir. Fırsat buldukça bu peteklere saldıran güveler , ne yazık ki arıcılara ağır maddi kayıplar yaşatabilir.

Peteklerin sağlıklı bir şekilde saklanması, diğer yandan arı kolonilerinin petek güvesinden korunması için,  bugüne kadar önerilen pek çok yöntem söz konusudur. Ancak,  bu yöntemler içerisinde en sağlıklı olanı hangisidir? Petek güvesi için , kullanılan ilaçlar arılara ve peteklere zarar verir mi? Tüm bu sorular , devamlı şekilde arıcıların kafasını kurcalamıştır.

O halde petek güvesi nedir?  Mum güvesi ilacı var mıdır? Petekler  doğal yolla  güveden nasıl korunur? Tüm bu soruların   cevaplarını makalemizde bulacaksınız.  

Petek Güvesi,  (Ağ kurdu , ya da ,  mum güvesi)  Nedir?

Mum güvesinin;  Büyük Petek Güvesi,  (Galleria mellonella) ve Küçük Petek Güvesi, (Achroia grisella) olmak üzere iki türü vardır. Bunlar içerisinde , Büyük petek güvesi daha zararlı  ve tehlikelidir.  Petek kurdu ya da mum kurdu diye de bilinen  büyük petek  güvesi,  Arı ürünlerine zarar veren,  ve arıcılıkta  verimliliği  düşüren  en önemli etkenlerden birisidir.  Galleria mellonella, tüm dünya da olduğu gibi , Türkiye de de   özellikle düşük rakımlı, ılıman iklim kuşağında bulunan  bölgelere yayılmış durumdadır. Petek güvesi , özellikle kovanlardan alınan  kabarmış peteklere önemli ölçüde zarar verirken, diğer yandan , zayıf, anasız ve sağlıksız kovanlardaki  arı kolonilerini de etkilemektedir. Güçlü ve sağlıklı koloniler bu parazitle baş edebilirken , zayıf kolonilerin petek güvesiyle mücadele edemediği ve söndüğü,  sık  karşılaşılan bir durumdur.

Petek  Güvesinin Morfoloji ve Biyolojisi

Büyük bal mumu güvesinin yaşam evreleri,  yumurta, larva, pupa ve ergin olmak üzere dört dönemden  oluşur. Yumurtalar çiftleşmiş ergin dişiler tarafından kovanlardaki yarık ve çatlaklara , arıların ulaşamayacakları yerlere kümeler halinde bırakılır ve her kümedeki yumurta sayısı 50- 150 arasında değişir. Genel olarak, yumurtalar erken ilkbaharda bırakılır,  ve , güve yılda,  dört ile altı kuşak geçirir. 29-33 °C civarındaki sıcaklıklar gelişim için idealdir.  45 °C'den  yüksek ve 0 °C'nin altındaki sıcaklıklar,  larvalar,  ve yetişkinleri öldürür (https://en.wikipedia.org/wiki/Galleria_mellonella ).

Mellonella larvaları yumurtadan çıktıktan sonra, balmumu tarağının orta damarı, arı larvalarının dökülmüş derileri, polen,  ve az miktarda propolis ve bal ile beslenirler . 

Petek güvesi’nin en çok sevdiği ve saldırdığı ortam kabarmış peteklerdir. Arıcıların bir sonraki sezonda kullanmak üzere kovanlardan aldıkları ballı, polenli ya da kabarmış boş peteklerin güve kurdundan korunması önem taşıyan bir husustur.

Petek Güvesiyle Fiziksel Mücadele nasıl yapılır?

Petek güvesiyle, fiziksel, biyolojik, kültürel  ve kimyasal mücadele yöntemleri mevcut olmakla birlikte, hangi yöntemin daha başarılı olduğu hususunda arıcılar arasında tartışmalar halen devam etmektedir. Özellikle kimyasal mücadele yöntemlerinin etki derecesi yüksek olsa da  , balda kalıntı bırakması riski nedeniyle, arıcıların diğer yöntemlere odaklandıkları gözlemlenmektedir.

Şayet , bir arıcı , bu sektörde  başarılı olmak istiyorsa , her şeyden önce arılarına zarar veren tüm unsurların farkına varmalı,  ve etkin çözüm yolları uygulamalıdır. Bu hususta sürekli olarak kendisini geliştirme çabası içinde olmalıdır.

Petek güvesiyle baş etmek için ,  her şeyden önce fiziksel mücadele yöntemlerini uygulamalı , şayet başarı sağlanamazsa , diğer yöntemleri devreye sokmalıyız.

Petek güvesiyle fiziksel mücadele yöntemleri,  

1. Kullanılan kovanlar temiz ve hijyenik , zaman zaman dezenfekte edilmelidir.

1. Güçlü arılarla çalışılmalı , gerekirse  zayıf koloniler birleştirilmelidir.
2. Kovan içerisinde arıların üzerinde dolaşmadığı fazla petekler alınmalı, arı sıkıştırılmalıdır.

1. Bozulmuş ya da çok fazla  kararmış eski petekler kovanda tutulmamalı. Bu tip petekler, eritilerek mum yapmada kullanılmalıdır.

5. Kovan içerisine büyük mum güvesinin girmemesi için kovan deliği daraltılmalı, varsa diğer delikler kapatılmalıdır.
6. Kovandan alınan petekler vakit kaybetmeden 40 - 60 cm genişliğinde tek tek poşetlerin içerisine konmalı , poşetlerin ağzı hava almayacak şekilde kapatıldıktan sonra , soğuk, rutubetsiz ve havalandırması iyi olan  bir ortamda saklanmalıdır.

5. Kovandan alınan petekler , zaman kaybetmeden , saklama kaplarına kuru ve soğuk bir havada yerleştirilmeli , kapların ağzı hava almayacak şekilde kapatıldıktan sonra , rutubetsiz , soğuk ve havalandırması iyi olan bir ortamda saklanmalıdır.
6. Kovandan alınan petekler şayet boş kovanlarda saklanacaksa, bu kovanlar geniş çöp poşetlerine konarak da saklanabilir. Kovan poşetlere yerleştirildikten sonra, ağzı sıkıca , hava almayacak şekilde bağlanmalı rutubetsiz , soğuk ve havalandırması iyi olan bir ortamda saklanmalıdır. 
7. Mum güvesine yoğun bir şekilde maruz kalmış petekler yakılarak imha edilmeli.

5. Bal ağımı yaptıktan sonra, süzülen petekler tekrar arıya verilerek arılar tarafından iyice temizlendikten sonra kovandan alınmalı , vakit kaybetmeden güvenli bir şekilde depolanmalıdır.
6. Arılıkta çalışırken kullanılan araç gereçler temiz tutulmalı, zaman zaman dezenfekte edilmelidir.

5. Peteklerin 10 °C’nin altında soğuk hava depolarında saklanması peteklerde bulunan güve yumurtalarının açılımını ve larva gelişimini engeller. Peteklerin −12 °C’da 3 saat veya −15 °C’da 2 saat bekletilmesi petekte bulunan yumurta da dahil olmak üzere bütün gelişme dönemlerindeki canlıyı öldürür. Dolayısıyla kovandan alınan peteklerin soğuk hava depolarında ya da derin dondurucuda bir müddet bekletildikten sonra saklanması işe yarayabilir.
6. Yüksek Isı uygulaması da peteklerin mum güvesinden korunmasında etkili olan bir yöntemdir. Hava sirkülasyonu iyi olan koşullarda 60 °C de 34 saat tutulması  petek güvesinin tüm dönemlerinde etkili olmaktadır. Ancak yüksek ısı , peteklerin  bozulmasına yol açacağı için bu yöntem dikkatli kullanılmalıdır.

Makalenin Videosu

Bol ve bereketli sezonlar dileğiyle

www.ariciyim.com