Arı Sütü Nasıl Üretilir ?

Arı Sütü (kraliyet jölesi) Nedir? 

Her arıcının aklının bir köşesinde , bal üretiminin dışında arılardan farklı ürünler elde etme fikri yatmaktadır. Ancak bu husus da çoğu kez bir türlü adım atamazlar. Bunun nedeni geleneksel alışkanlıklarından bir türlü vazgeçmemeleridir.

Oysa ki,  arıcılık sadece bal üretimine dayanan bir uğraş alanı değildir. Bu işe emek verenlerin alternatif ürünlere yönelmelerinde ciddi  fayda vardır. Lakin bal dışındaki polen, propolis, arı sütü ve arı zehri gibi  ürünlere karşı dünyada giderek artan bir ilgi söz konusudur. Dolayısıyla her arıcı farklı arı ürünlerini üretme yönünde kendisini geliştirmeli ve bu yönde cesaretle adım atmalıdır.

Arı ürünleri içerisinde   giderek adından söz ettiren bir başka ürün ise “ ARI SÜTÜ’ dür. Arı sütü, ekonomik değerinin yanında sağlık açısından oldukça faydalı bir gıdadır. Peki bu arı ürünü nasıl üretilir? Gelin şimdi arı sütünün hangi  tekniklerle üretilebileceğini ele alalım.     

Arı Sütü (kraliyet jölesi)  Nedir?

Arı sütü ,  kovandaki genç işçi arıların  baş kısmında bulunan alt çene ve boğaz bezleri tarafından salgılanan koyu kremsi bir sıvıdır. Genç işçi arılar ( 5-15 günlük ) salgıladıkları  bu enzimi tüm arı larvalarını beslemek için kullanırlar. İşçi ve erkek ana larvaları ilk 3 gün boyunca, bal ile karıştırılmış az miktarda arı sütü ile beslenirken. Ana arı yumurtası ise daha daha uzun süre  ( ergenliğe ulaşıncaya kadar)  genç işçi arılar tarafından kaliteli ana sütüyle  beslenmeye devam edilir. 

Bu makalemizde sağlık açısından son derece önemli faydaları olan arı sütünün nasıl üretildiği üzerinde durulacaktır. Arı sütünün faydaları ve nasıl kullanılması gerektiğinin ise ayrı bir makalemizde ele alacağız.

A. Arı Sütü Üretim Teknikleri

Doğal yolla arı sütü  üretimi;

Bu yöntem, özellikle amatör arıcılar için uygundur. Zira ticari amaç için üretmek daha büyük bir organizasyonu ve çabayı gerektirmektedir. 

Arı sütü   üretimi,  ilkbahar ve yaz aylarında, nektar ve polen akışının iyi olduğu, ana arının yumurta atımının yoğun olduğu dönemlerde yapılır.

Doğal Yolla Ana Sütü Üretimi Aşamaları;

- Öncelikle arı sütü üretimi yapılacak kovanlar  belirlenir. Bunun  için,  içerisinde 5 - 15 günlük genç işçi arıların yoğunlukla bulunduğu güçlü koloniler seçilir. Zira arı sütü , daha çok genç işçi arılar tarafından salgılanır.

- Arı sütü için belirlenen koloninin  anası alınarak yetim bırakılır. 

- Anasız kalan koloni hemen ana çıkartmak için günlük yumurtalardan  ana arı yüksükleri oluşturmaya başlayacaktır. 

- Tam olarak 3 gün sonra anasız bırakılan kovan açılarak, işçi arıların oluşturmuş  olduğu ana memeleri içerisindeki beyaz jöle şeklinde bulunan  arı sütü  bu iş için özel tasarlanmış tahta kaşıklarla toplayarak küçük bir kavanozun içerisinde biriktirilir. 

- Arı sütü çabuk bozulma özelliğine sahip olduğu için ,  toplanan arı sütleri zaman kaybetmeksizin buzdolabına   konmalı ve tüketilinceye kadar  orada tutulmalıdır  

- Üretim yaptığınız kovanlardan tekrar arı sütü üretmek istiyorsanız , diğer kovanlardan günlük yumurtalı çerçeveler alarak anasız kovanlara transfer ediniz. Genç işçi arılar hemen ana yüksükleri yapmaya başlayacaklardır.

- Bu işlem nektar akışının sonuna kadar devam edebilir. Burada  dikkat edilmesi gereken husus , ana sütü üreten kolonilerdeki genç işçi mevcudunu sürekli olarak yüksek tutmaktır. 

- Bu üretim yönteminde çok fazla bir arı sütü üretimi söz konusu değildir.

- Arı sütü üretimini  ticari amaçla yapmak isteyenler aşılama yöntemini uygulayabilirler. 

B.  Aşılama  Yoluyla Arı Sütü Üretimi:

Aşılama yoluyla arı sütü üretimi ileri seviyede teknik bilgi gerektiren bir uygulamadır. Bu yüzden yeterli  arıcılık deneyimi ve eğitimine sahip olmak gerekir. 

Aşılama Yoluyla  Arı Sütü Üretimi İçin Gerekli Koşullar

- Herşeyden önce bir arıcının bu iş için yeterli bilgi ve donanıma sahip olmak gerekir.

- Aşılama yoluyla arı sütü üretimi  bir kişinin tek başına başarabileceği bir iş  değildir. Bir ekip oluşturmak ve iş bölümü yapılması  gerekmektedir.

- Yeterli sayıda güçlü koloni mevcudu olmalıdır. Bu koloninin bir kısmı başlatıcı, bir kısmı besleyici , bir kısmı ise destek kolonisi olarak kullanılacaktır.  

- Besleyici koloni sayısının , başlatıcı koloni sayısının 4 kat olmasına dikkat edilir. Diğer yandan ana arıların saklanması için ruşet kovanlarda bulundurulmalıdır.

- Ana sütü üretimi daha çok nektar ve polen akımının yoğun olduğu ilkbahar ve yaz aylarında yapılır. Diğer yandan arıların bulunduğu çevre,  nektar ve polen açısından zengin olmalıdır.

- Üretim esnasında kullanılacak uygun ekipmanlar olmalıdır. Bunlar,  Arı sütü çerçevesi, kurtçuk aktarım kaşığı (transfer tığı), ahşap veya plastik süt hasat kaşığı, sütün konacağı kavanoz (kavanoz strafor içinde ve etrafında buz olmalı) , masa, petek sehpası (rahle), kafa lambası, saatçi cımbızı , derin dondurucu  ve diğer ekipmanlar.

- Elektrik bağlanmış geniş  karavan veya tuğladan yapılmış arıların giremeyeceği ev/oda ya da baraka olmalıdır.  Bu iş  için arıcı çadırları çok fazla uygun olmayacaktır.

- Aşılama yoluyla arı sütü üretiminde; 8-10 mm çapında, 10 mm derinliğinde plastik ana arı yüksükleri kullanılmalıdır. Bunun nedeni plastik  yüksükler pek çok kez kullanma özelliğine sahip olduğu  için hemen  deforme olmazlar 

Aşılama Yoluyla Ana Arı Üretim Süreçleri

 Başlatıcı Koloni İşlemleri

- Öncelikle başlatıcı koloniler  belirlenir. Başlatıcı koloniler en fazla 6-8 çerçeveli genç arı mevcudu iyi durumda olan arılardan  seçilmeli ve sıkıştırılmalıdır.

- Bu kovanların çerçeve düzeni , ballı-polenli-açık yavrulu petekler-boşluk-açık yavrulu polenli-ballı petekler ve şurupluk şeklinde düzenlenir. 

- Başlatıcı kolonilerden ana arılar kafes içerisine alınarak 7-8 gün bu kovanda tutulur. Bu analar daha sonra kullanılmak üzere  ruşet kovanlara taşınır. 

- Kovanda ana memesi kontrolü yapılır , meme  varsa başka bir kolonide kullanılmak üzere alınır ya da bozulur.

- Destek kovanlarındaki günlük yumurtadan alınanarak  kurtçuk  aktarımı yapılmış üzerinde 4 çıta halinde  plastik ana arı yüksüklerinden oluşan çerçevelerden 3 - 4 adet başlatıcı kovanlara yerleştiririlir. ( Bir çerçevede  yaklaşık 72 yüksük bulunur) Yerleşim düzeni ise , her biri bir arada olmayacak şekilde , kovanda bulunan ballı, polenli , kapalı yavrulu  çerçeve  aralarına te3k tek yerleştirilir.

- Bir gün boyunca başlatıcı kovanda duran ana arı çerçeveleri alınarak 1’er  adet ayrı ayrı  besleyici kolonilere dağıtılır.

- Düzenli olarak başlatıcı kovanlara daha önce belirlenen   destek kovanlarından  her hafta birer adet kapalı yavrulu çerçeve takviyesi yapılmalıdır. Zira bu kovanlarda zaman içinde genç ana oranı düşeceğinden arı sütü üretimi de buna bağlı olarak azalacaktır.

- Diğer yandan başlatıcı koloni devamlı şekilde % 50’lik şurup ile desteklenmelidir.

Besleyici  koloni işlemleri

- Besleyici koloni: Başlatıcı kolonilerden alınan kurtçuklu ana arı yüksüklerinin olduğu çerçevelerin verildiği, analı veya anasız olarak düzenlenebilen, genç arı kadrosu fazla olan güçlü kolonidir

- Besleyici koloniler 8-10 çerçeve olabilir.

- Bir gün boyunca başlatıcı kolonide tutulan ana arı  çerçeveleri alınarak kovan  ortasına denk gelecek şekilde her bir besleyici kovana birer adet dağıtılır.

- Besleyici  koloniye transfer edilen ana arı çerçeveleri 2 - 2,5  gün boyunca bu kovanda tutulduktan sonra çıkartılarak ana sütü alınmak üzere üretim odasına  götürülür. 

- Taşıma esnasında çerçevelerin , dış ortamdan etkilenmemesine ve  düz olarak tutulmasına dikkat edilmelidir.

Üretim Odasında Yapılacak İşlemler

- Ana sütü üretim odası iyi muhafaza edilmiş serin , elektrik sistemi kurulu, gerekirse derin dondurucusu olan bir mekan olmalıdır.

- Besleyici  kovanlarından gelen  ana arı çerçeveleri zaman kaybetmeksizin yüksüklerin üzerindeki mum uzantıları bistürü ile kesilerek temizlenir ve yüksüklerin içindeki larvalar alındıktan sonra , mevcut süt  tahta kaşık yardımı ile hasat edilir.

- Hasat edilen süt çabuk bir şekilde ışık geçirmeyen  koyu renkli  soğuk  kap içerisinde  biriktirilir. ( Kavanozu buz dolu bir poşet içinde tutarak soğutabilirsiniz)

- Toplanan arı sütlerinin derin dondurucuda muhafaza edilmesi ve soğuk zincir sistemiyle tüketicilere ulaştırılması önem taşımaktadır. Lakin arı sütü normal sıcaklıkta çok çabuk bozulup özelliğini kaybeden bir özelliğe sahiptir.

- Arı sütü çıkartılan plastik  ana arı yüksükleri temzilenerek tekrar kullanıma sokulur.

- Diğer yandan temizlenen , yada  hazır ana arı yüksüklerine larva transferi yapılır.

- Larva (kurtçuk) alınacak peteklerin siyah ( çok yıllı )  olması önemlidir. Zira siyah ve yaşlı petekler daha dayanıklı olduğundan arı sütü üretiminde elverişli ortam sunarlar.

- Günlük kurtçuk transferi yapılan boş yüksüklerin içerisine larva konmadan önce yarım mercimek büyüklüğünde bal koyulur. 

- Transfer işlemi gerçekleşen ballı , günlük yumurtalı ana arı çerçeveleri vakit kaybetmeden başlatıcı kovanlara koyularak süreç tekrar başlatılır.

Tüm bu süreçler,  üretim yapılan bölgenin şartlarına bağlı olarak yaklaşık 3 ay devam edebilir. Böylece çok planlı hareket edilebilirse ,  bir kovandan 500 gr  arı  sütü üretimi yapılabilir.

Bol ve bereketli bir sezon geçirmeniz dileğiyle…

ariciyim.com