Nosema Hastalığı ve Tedavisi

Arılarda Nosema Hastalığı Nedir?

Nosema, apis adı verilen mikroorganizmanın neden olduğu bir hastalıktır.  1909 yılında Alman bilim adamı Enoch Zander tarafından tanımlanmıştır.

Nosema apis, bal arılarının erişkinlerinde hastalık yapmaktadır. Ergin arıların sindirim sistemi yoluyla hücreye giren sporlar çoğalarak damarları patlatır ve hastalık yaparlar.

Hastalık işçi arıların ömrünü kısaltır ve veriminin azalmasına neden olur.

Hastalık, daha çok işçi arılarda görülmektedir. Ancak ana arı ve erkek arılarda bu hastalıktan etkilenirler . Hastalık durumunda ana arının verimi düşer.

Rutubetli yerlerde ve  genellikle rutubetin çok olduğu ilkbahar mevsiminde ve üreme döneminde sıkça görülür. 

Varroa ile enfekte olan kolonilerin nosemaya yakalanma oranı daha yüksektir.

Havaların uzun süre yağışlı, soğuk sürmesi halinde arılar kovan içinde kalmaktadır. Dolayısıyla kovan dışına dışkılarına bırakamayan arılar kovan içine dışkılarlar. Bu durumda kovan içinde N. apis sporları aşırı artar. Böylece hastalık ortaya çıkar.

İklim şartlarının iyi gittiği yıllarda hastalık oranı düşmektedir

Parazit her tür hava şartlarında yaşayabilir. Spor arı  dışkısında 2 yıl , balda ve ölü arı da  1 yıl , toprakta ise 44 - 71 gün canlı kalabilir.

Hastalığa yakalanmış kolonilerde davranış değişimi ve hızla yaşlanma görünür .

Nosemaya yakalanmış arılar dışarı pisliği taşıyamadıkları için,  dışkılarını çerçeve ve peteklerin üzerine bırakırlar. 

Nosemanın Bulaşma ve Yayılış Nedenleri

• Aşırı nem 
• Yetersiz havalandırma 
• Yetersiz beslenme. 
• Bulaşı olan arılı ve ballı çerçevelerin aktarılması 
• Koloni kontrolleri sırasında ergin arıların ezilmesi,
• Bal arılarının beslenme şartlarına yeteri kadar dikkat edilmediğinde nosema hastalığı ortaya çıkmaktadır. 
• Polen ihtiyacının artması nosema hastalığını şiddetlenmektedir.
• Ezilen arıların dışarı atılması esnasında sağlıklı arıların sporlarla teması vb. 

Nosemanın Belirtileri 

• Huzursuz ve düzensiz davranışlar 
• Zamansız ve isteksiz uçuşlar. 
• Yerde gezinme ve sürünmeler 
• Refleks ve savunma gücü kaybı 
• Kovanın önünde yürüyen/sürünen uçamayan arılar.
• Uçamama, karnın şişmesi ve sokma refleksinin kaybolması 
• Bu belirtiler bazen açlık, felç veya ilaç zehirlenmeleri ile karıştırılabilir.

Nosema Hastalığının Tedavisi

İyi bakım ve besleme. 

Arıyı sıkıştırma ve güçlü tutma

Nosema apis sporları 49˚C ısıda 24 saatte ölmektedir. Bu uygulamanın yapıldığı ekipman ve peteklerle, ısı uygulaması yapılmayanlara oranla daha çok bal elde edilmektedir. Çünkü peteklerdeki sporlar öldüğünden hastalık yok olmaktadır. 

Nosema ile İlaçlı Mücadele 

Tedavisinde genellikle  fumagillin içeren ilaçlar kullanılmaktadır.  Fumagillin şuruba katılarak kullanılır.

Sonbaharda şurupla fumagillin verildiğinde kış süresince kovan içinde nosema üremesini önlemektedir.

1 kısım su / 1 kısım şeker olarak hazırlanan şuruba fumagillin katılır. Bu işlem yapılırken, su öncelikle kaynatılmalı, ocaktan indirildikten sonra şeker katılmalı, karıştırılarak şeker eritilmelidir. Şurup ılındıktan sonra 1 litre şerbete 20 mg fumagillin gelecek şekilde ilaç ilave edilmelidir.  Bir kez verilmesi yeterlidir uçamayan arılar olursa 2 hafta tekrarlanmalıdır

Arılı koloniler ile arıcılık da kullanılan alet-ekipman ve boş kovanlar mutlaka fumige (% 80 asetik asit) edilmelidir.

Nosema bulaşmasını önlemek için petekler değiştirilmelidir. Asetik asit buharında N. apis sporları ölmektedir. Asetik asitin % 60-90’lık solüsyonundan her bir kovan için 60-70 ml miktarında kullanılmaktadır. Petekler kapalı bir bölmede en az 1 hafta süreyle tutulmaktadır. Yeterince havalandırıldıktan sonra tekrar kullanılmaktadır

Ilıman bölgelerde nosema hastalığı kontrol altında tutulmalıdır. Kontrol için iyi arıcılık düzenlemeleri, bal mumunun yenilenmesini, peteğin buhara tutulması, ısı uygulaması yapılması ve fumagillin kullanılması gerekmektedir. Bunların yapılması ile nosema hastalığının zararlı etkisinden korunmak mümkün olmaktadır

Hastalıksız sağlıklı sezonlar dileğiyle

www.ariciyim.com

Ocak- 2021