Arılarda Oğul Verme Süreç Yönetimi

Arılarda Oğul Verme Nedir ?

Bal arılarında yavru atma diye de bilinen  bu olay , bir kısım arı  topluluğunun yaşadığı kovandan kıraliçe arı liderliğinde ayrılarak başka bir ortamda kendisine yuva yapmasına arılarda oğul verme denir.   

Arılar Neden Oğul Verir ?

Arılarda oğul verme davranışı iç güdüsel olmakla birlikte,  değişik nedenleri vardır. Bir arıcı  oğul verme sürecini başarılı bir şekilde yönetebilme becerisine sahip olmalıdır.

Arıların oğul verme sebeplerinden bazıları   şunlardır;

1. Arılarda var olan,  çoğalma içgüdüsü.

2. Bir arı topluluğu , sayıca çok gelişip kovana sığamaz hale gelirse .

3. Kovanda feromon yayılımı homojen değilse.

4. Kovanda yeni kıraliçe ya da kıraliçeler çıkarsa.

       Arılarda oğul atma görülebilir. 

Genelde oğul verecek kovanda,  ana memeleri çerçeve altında ve  kenarlarında asılır. Şayet sadece çerçeve ortasında ana memeleri varsa , büyük ihtimalle koloni ana değiştiriyordur. Bu durumda koloni oğul vermeyip yaşlı ve verimsiz  anayı öldürür. Böylece yoluna devam eder. 

Bazen , tüm koloninin kovanı terk ettiği görülebilir. Bu olay oğul vermeden farklıdır.

Arıların kovanı topyekün terk etmelerinin  nedenleri şunlar olabilir;

1. Kovanda gıda stoğunun tamamen  bitmesi.

2. Kovanda , hastalık , güve, rutubet gibi olumsuz bir durumun olması.

3. Yeterince havalandırmanın olmaması.

4. Kovanın bulunduğu çevrenin arılara rahatsızlık verici bir durumda olması.

Kovanda Oğul Verme Süreci Nasıl İşler ?

Genelde nüfusun hızla artmasıyla birlikte koloninin kovana sığamaz duruma ulaşması sonucunda oğul verme hazırlıkıları başlar.İşçi arılar günlük yumurtalardan  ana memesi  asarlar.

Kovandaki mevcut yaşlı ana karşısına  rakiplerin çıkacağını görünce , uçma gücünü tekrar kazanabilmek için yavaş yavaş yumurta atma sıklığını azaltır , zayıflar ve zamanı gelince  etrafına bir kısım  taraftarını da  alarak kovanı terk eder. 

İşçi arılar kovanı terk etmeden önce kursaklarını bal ile doldururlar. Bunun nedeni gittikleri yerde acil ihtiyaçları karşılamak içindir. Bu yüzden oğul arılar genelde uzun mesafelere uçamazlar ve sokmazlar. 

Kovanda oğul verme hareketi yaklaşık 5 dakika sürer. Bu süre zarfında çok sayıda genç işçi arı ,  bir miktar tarlacı ve erkek arı kendilerini sürüler halinde kovan dışına atarak bir süre kovan önünde oğul verme dansı yaptıktan  sonra yeni yerlerine  toplu halde göç ederler.

Arılarda Oğul Verme Eylemi  Ne Zaman  Gerçekleşir?

Mevsimsel olarak oğul atma , yörenin durumuna göre  Nisan ayında başlayıp Temmuz ayına kadar devam edebilir.

Gün içi havanın iyi olduğu bir günde , genelde öğlen saatlerinde bu olay gerçekleşir. 

Kovandaki ana arı , genç anaların yumurtadan çıkma zamanı yaklaşınca  kovanı grubuyla birlikte terk eder.

Koloni kovandan çıktığında yakın bir mesafede ,  geçici olarak belli  bir süre ( Bir kaç saat,  ya da bir  iki gün de olabilir)  konaklar. Bu süre zarfında etraf da keşif yaparak kendisi için daha uygun bulduğu bir yere kalıcı olarak  taşınırlar.  

Bazen oğul verdikten yaklaşık 3 gün sonra aynı koloninin tekrar oğul verdiği görülebilir. Bunun nedeni ise, bir kaç gün içerisinde sonradan  çıkan genç anadan dolayı kovanda kalan diğer genç ananın ortamı  terk etmesidir.  

Yapılan araştırmalar oğulların sadece altıda birisinin bir yıldan fazla  hayatta kaldığını göstermektedir. 

Arılarda Oğul Verme Önlenebilir Mi ?

Kimi arıcılar oğul vermenin kendisi için avantajlı bir durum olmadığını var sayarak arılarının oğul vermesini istemezler. Bu durumda şunlar yapılabilir;

1. Koloni sık sık kontrol edilerek varsa ana memeleri temizlenir. Ancak bu zor bir süreçtir. Kimi koloniler oğul vermeyi kafalarına koydular sa ,  siz ne yaparsanız yapın , oğul verme isteklerinden  vaz geçmezler. Bunun asil nedeni,  kovandaki ananın yaşlı ya da verimsiz olmasıdır. Bir arıcı bu durumda kovandaki yaşlı anayı  öldürülerek yada kovandan alarak  oğul vermenin önüne geçebilir.

2. Şayet oğul hazırlığı sıkışmadan dolayı ise koloniye kat atılır ya da alan genişletilir.

3. Kovanın  çok sıcak olması nedeniyle arılar bunalıyorsa havalandırma için gerekli tedbirler alınır. Kovan alttan havalandırmalı kovanla değiştirilir.

4. Ana arı kafese alınarak da oğul vermenin önüne geçilebilir. Ancak bu yöntem pek fazla önerilmemektedir.

Aralara  kabarmış boş çerçeve konulup anaya yumurta atma alanını oluşturmak da oğul verme sürecini durdurabilir ya da yavaşlatabilir.

5. Güçlü kolonilerde şayet yumurta miktarı çok fazlaysa bir kısım kapalı yavrulu çerçeveler zayıf kolonileri desteklemek amacıyla kullanılabilir. Böylece oğul vermenin de önüne geçilmiş olur.  

6. Arı  mevcudu çok kalabalıksa koloni bölünür ve böylece  doğal oğul vermenin önüne geçilmiş olur.

7. Bazı arı ırkları oğul vermeye meyillidir. Oğul istemeyen arıcılar oğul verme eğilimi düşük ırklarla çalışmalıdır. Yapılan bilimsel çalışmalara göre arı ırklarının oğul verme eğilimleri  ölçülmeye çalışılmıştır. Buna göre; 

Bal Arısı Oğulunun Uzağa Kaçmaması İçin Alınabilecek Önlemler

Bazen arıların oğul vermesi  takip edilemez. Dolayısıyla da oğullar kaçtığı için arıcı kayıp yaşar. Bunun için bazı önlemler alınabilir;

1. Arılığa  ya da arılık yakınlarına yüksek bir yere  içerisinde boş kabarmış çerçeve bulunan kovan ya da sepet yerleştirilir ve içerisine oğul çeken koku sürülür. Bunun için oğul otu (melisa) yada piyasada satılan ilaçlar kullanılabilir.

2. Arılık ağaçlara yakın bir alanda oluşturulur.

3. Arılık , ağaçların olmadığı boş bir alandaysa , yakınlara çalılar ya da ağaç dikerek oğulun bunlara sarılması sağlanabilir.

4. Yakındaki bir  ağaç dalına yağmurdan etkilenmeyecek şekilde iki kabarmış çerçeve bir tahtaya çakılarak asılır.

5. Oğulun havada uçtuğunu gördüğünüzde boş bir tenekeye vurarak ses çıkartırsanız oğul en yakın bir yere sarılacaktır.

Oğul  Kovana Nasıl Doldurulur ?

Oğul arıların kursaklarında bal olduğu için çok fazla sokmazlar ve genelde sakindirler. Bulundukları ortama göre bir plan yapılarak  hazırlanan kovanın içerisine ya da önüne oğul salkımı silkinerek doldurulur. 

Bunun için önceden kovan içerisine kabarmış ballı polenli çerçeveler yerleştirilir.  Ya da boş kabarmış çerçevelere bal veya şerbet sürülerek arıların kovana girmesi  teşvik edilir.

Kovana konan çerçevelerin arası ilk etapta geniş olmalıdır (en az 2 cm) . Ertesi gün tekrar çıtalar birbirine yaklaştırılır ve düzen oluşumu sağlanır. 

Arıların kovana girmesi ve orada durması için ana arının mutlaka kovan içerisine girmiş olması gerekir. Şayet görülebilirse ana arı el ile de kovana koyulabilir. Ana arı kovana girmediyse arılar tekrar eski yerinde toplanmaya başlarlar. Eğer ana kovana girdiyse işçi arılar kuyruklarını yukarıya doğru çevirerek ve kanat çırparak diğer arılara ananın kovanda olduğunu haber verirler ve bunu gören diğerleri hemen kovanda toplanırlar.

Oğulu doldurduktan sonra tamamen arıların kovana toplanması beklenir ve arılığa getirilip yerine yerleştirilir.  

Oğul arının kovana konduktan sonra yumurtalı , ballı , polenli çerçeve verilmesi ve belli bir süre şurupla beslenmesi önem taşımaktadır.. 

Şayet oğul göç ettiği  yerde üç günden fazla kalmış ise bu oğulu kovana doldurduktan sonra en az 5 km uzağa taşınmalıdır. Zira daha yakın mesafeye yerleştirilirse tarlacı arılar eski yerlerine geri gidecektir.

Bol ve bereketli bir sezon geçirmeniz dileğiyle….

ariciyim.com

e- mail: ariciyim.com@gmail.com