Karpat Ana Arısı ve Karpat Arı Irkı Özellikleri

Karpat arısı  (Apis mellifera karpatica)  özelliklerine geçmeden önce , bir hususa dikkat  çekmek gerekir. Arı ırkları,  arıcılar arasında tartışılan en önemli gündem maddelerinden birisidir. Bal arısı ırklarının performanslarıyla alakalı adeta her kafadan bir ses çıkarken , hangi arı ırkının daha başarılı olduğu yönünde bir uzlaşı bugüne kadar sağlanabilmiş değildir.

Esasen , en iyi arı ırkı  diye bir şey yoktur. Her ırkın farklı açılardan birbirine karşı üstünlükleri söz konusudur.

Önemli olan arıcılık yapılan  coğrafik koşullar  ve arıcının  amacıdır. Örneğin, amaç  , arı  çoğaltıp satmaksa erken ilkbahar da hızlı gelişen ırklarla çalışmak gerekir. Ya da yaşadığınız bölge soğuk ve yüksekse ,  ona göre bir arı ırkı seçimi yapılmalıdır.

Arı Irkı Seçimi Yapılırken Aşağıdaki Hususlara Dikkat Edilir

• Hastalıklara karşı dayanıklık
• Kışlama yeteneği
• Stok tüketim davranışı
• Uysallık
• Koloni gelişim hızı
• Oğul verme eğilimi
• Bal, polen ve propolis verimi
• Bulunduğu bölgeye adaptasyonu

 Karpat Arısı Nedir ?

Dünya'da bugüne kadar 24 arı ırkı tanımlanmıştır. Bu ırklardan İtalyan ,  Kafkas ve      Karniyol Arı Irkı ilk sıralarda yer alır. Karpat arı ırkı,  bu ırklar kadar popüler olmasa da Doğu Avrupa Ülkeleri ve Rusya habitatında  kendisine geniş bir yaşam alanı bulmuştur.

Bu ırkın ilk tanımı 1960 yılların ortalarında Ukranya da  yapılmıştır. Yapılan çalışmalar sonucunda Karpat Arı Irkı’nın pek çok alt ekotipi tanımlanmış durumda (Rakhiv , Kolochavsky , Hoverla, Vuchkovsky, Sinevir). Ekotipler arasında az da olsa bir takım farklı  morfolojik ve karakteristik özellikler gözlenir.

Karpat Arısı, Diğer bir adıyla Romanya Bal Arısı  isimini Doğu Avrupa'da bulunan Karpat Sıradağlarından  almıştır. Diğer ırklara göre bazı üstün özelliklerinin anlaşılmasıyla birlikte dünya ölçeğinde tanınmaya ve kullanılmaya başlanmıştır. Karpat Arısı, son zamanlarda Türkiye’de de giderek arıcılar tarafından tercih edilen bir arı ırkı durumundadır.

Arı ırkları; büyüklük, renk, dil uzunluğu, vücudun kıl örtüsü, balmumu bezlerinin şekil ve büyüklüğü, kanat damar yapısı ve kanat büyüklüğü gibi; morfolojik özelliklerle birbirlerinden ayrılırlar.

Karpat Bal Arısının  Fiziksel Özellikleri

• İşçi arıları , gümüş gri renkte olup doğumda 110 mg ağırlığındadır
• Hortum uzunluğu ekotiplere bağlı olarak 6,5 - 7.00 mm  ile Kafkas arısından sonra en uzun dile sahip arı ırkından birisidir.
• Kanatların uzunluğu yaklaşık 10 mm'dir
• Tergite eni 0,48 cm’dir
• Karpatların kanat indeksi veya kübital indeksi 2,6'ya ulaşır
• Karın boyunca vücut genişliği 4,5 mm'dir.

Karpat Ana   Arısının  Özellikleri

Karpat kraliçe arılarının renk özelliği genel olarak siyaha yakın olmakla birlikte, ekotipe göre az da olsa değişiklik gösterebilir

Karpat Kraliçe arının ağırlığı 230 mg'a kadar ulaşabilir.

Karpat Ana Arı uygun koşullar sağlanırsa günde ortalama 3000'e kadar yumurta atabilir.

Karpat Arısının Üstün   Özellikleri

• Karpat arıları saldırgan değildir . Bu yüzden meskun mahalde çalışmaya uygundur.
• Soğuk ve yüksek rakımlarda diğer ırklara göre üstün performans gösterir
• Kovan bakım esnasında petek üstlerinde sakin hareket ederler
• Karpat arıları , bal stokları  yetersiz değilse ,  yağmacılık yapmak istemezler
• Sabahın erken saatlerinde araziye çıkarlar
• Oğul verme eğilimleri düşüktür ( % 5 )
• Çevresel şartlara kolay uyum sağlarlar
• Kışlama yeteneği iyi düzeydedir, kış kayıpları düşüktür. Düşük mevcutla kışı atlatabilir. Uzun kış aylarına dayanıklıdır.
• Yön bulma kabiliyetleri yüksektir
• Kışın bal tüketimi düşüktür
• Erken ilkbaharda ve sonraki dönemlerde gelişme hızı iyidir
• Kovan içinde çalışma istekliliği yüksektir
• Taşıma şartlarına iyi uyum sağlar.  Bu yüzden gezginci arıcılık için uygundur. Taşıma sürecinde pek kayıp yaşanmaz
• Acemi arıcılar için uygun bir arı ırkıdır
• Nektar aramak için uzun mesafelere uçabilirler

Karpat Arı Irkı Hastalık Direnci

• Karpatlar hastalıklara karşı dayanıklı bir arı ırkıdır
• Bu ırkta nosema, varroa ve akarapidoz gibi hastalıklar nadir görülür.
• Karpatlar, istikrarlı bağışıklığa sahip arı ırklarının liderleri arasındadır.
• Böcekler ve çeşitli enfeksiyonlara karşı iyi direnç gösterir

 Karpat Arısı Bal Verimi

• Karpat Arısı farklı bitki türlerinden bal toplama yeteneğine sahiptir.
• Sabah erken saatlerde uçuşa çıkar ve geç vakitlere kadar çalışır.
• Tüm sezon boyunca uygun koşullarda koloni başına yaklaşık 80 kg bal üretebilir. 
• Kış boyunca bal tüketimi ortalama bir koloni için 25-30 kg’dır.
• Karpat arılarının ürettiği ballar kaliteli ve temizdir.
• Şeker içermeyen bitkilerden nektar çekmede çok daha başarılıdır.
• Örtü altı yetiştiriciliğinde, bahçecilik ve sebze bitkilerinin tozlaşması için mükemmel türdür. Uzun hortumu sayesinde  (7 mm'ye yakın ) ekinleri tozlaştırmak için uygundur

 Karpat Arı Irkının Olumsuz Yönleri

• Propolis üretme yeteneği düşüktür. Bu durum mum tüketimini arttırır.
• Bal mumu güvesine karşı duyarsız davranırlar. Bu yüzden karpatla çalışan arıcılar mum güvesine karşı daha sıkı tedbirler almalıdır.
• Sıcak hava koşullarında düşük performans gösterir. Bu yüzden, özellikle kurulacak arılık gölge bir ortamda olmalıdır
• Karpat arısının arı sütü depolama özelliği zayıftır

Bol ve Bereketli Sezonlar Dileğiyle

Osman ALBAYRAK

ariciyim.com