İnvert Şurup Nedir, Nasıl Hazırlanır?

İnvert şurup nedir, invert şurup faydalı mı, evde invert şurup nasıl hazırlanır, arılara nasıl verilir. Daha fazlası bu makalede.

İnvert Şurup Nedir, Nasıl Hazırlanır?
invert şurup

Arı Yemi türlerinden birisi de,  invert  şeker şurubudur.  Bu şurup,   genelde diğer  şerbetlerle karıştırılmaktadır.

İnvert şurupla ilgili bilgilere geçmeden önce  invert in  ne olduğunu açıklamakta fayda var. İnvertin  kelime anlamı ters yüz yapmak demektir.  Dolayısıyla Şekeri invert etmek ise, parçalamak, yani şekeri moleküllerine ayrıştırmaktır.

İnvert Şurup Nedir? 

Şeker pancarı yada şeker kamışı şekerinin bazı enzimler karıştırılarak invert (ayrıştırma) edilmesine İNVERT ŞURUP  denir.  

Diğer bir ifadeyle,  Kristallendirilmiş sakkarozun suda çözünerek hidroliz yöntemiyle kısmen indirgenmesinden elde edilen ve invert şeker oranı kuru maddede ağırlıkça %50 den fazla olan sulu sakkaroz çözeltisine invert şeker şurubu denir. (Türk Gıda Kodeksi, 2006).

Türkiye'de invert şurup yapımında, genelde  şeker pancarı kullanılır.

Mısır Şekeri İle Pancar Şekeri Arasındaki Fark Nedir ?

Pek çok arıcı ,  şeker şekerdir deyip,  pancar şekeriyle - mısır şekerini aynı kefeye koymaktadır. Oysa ki, işin gerçeği hiçte öyle değildir. 

Sammataro ve Weiss (2013)  yaptıkları bilimsel bir çalışmada, iki grup koloniyi şeker pancarı şurubu ve mısır şurubu  ile beslemişlerdir.

Mısır şurubuyla beslenen grup ortalama 4571.63 cm2 petek işlerken şeker pancarı şurubu ile beslenen koloniler ortalama 7916.7 cm2 petek işlemişlerdir.

Yine aynı araştırmada kış aylarında şeker pancarından yapılmış şurupla beslenen koloniler, mısır şurubuyla beslenen kolonilerden bahar aylarında daha fazla  kuluçka yetiştirmiştir..

Kasım ve Nisan ayları arasında Şeker pancarı şurubuyla beslenen  kolonilerdeki ortalama arılı çerçeve sayısı 10 iken mısır şurubu ile beslenen kolonilerdeki ortalama arılı çerçeve sayısı 7,5 olmuştur.

Yapılan çalışmalardan da anlaşılacagi üzere mısır nişastasından üretilen şeker şuruplarının arı beslenmesinde kullanılmasından kaçınılmalıdır (Kaynak )

İnvert şurupla nektar akımının olmadığı dönemlerde yapılan arı beslemesi,  bal arılarının yağmacılık davranışını belli oranda engellediği bilinmektedir.

İnvert şeker şurubu kullanıldığında, arılarda   nosema hastalığına yakalanma sıklığı düşer.

Ayrıca,  invert şeker şurubunun arı ömrünü uzattığı bilinmektedir.

İnvert Şurup Nasıl Hazırlanır ?

İnvert şeker şurubu iki farklı yöntemle hazırlanmaktadır

1. Yol:  İnvert Şurubun Yüksek Sıcaklıkta Hazırlanması

Hazırlanan şeker şurubu karışımını  yüksek sıcaklığa çıkartarak  (Yaklaşık 117 derece) Tartarik asit gibi asitlerle muamele edilerek disakkarit yapıdaki sakkorozun,  monosakkarit yapıdaki glikoz ve fruktoza parçalayarak elde edilen invert şurup.

(Not: Arılar açısından bir takım riskler barındırdığı için biz bu yolu önermiyoruz) 

Yapılan araştırmalar gösteriyor ki , sakkarozun invert edilirken asitle muamele edilmesi için gerekli olan yüksek sıcaklık baldaki HMF miktarını yaklaşık 20 kat arttırmakda , diğer yandan arı ömrünü kısaltmaktadır (Kaynak).

2. Yol: İnvert Şurubun Düşük Sıcaklıkta  Hazırlanması 

Bu yöntemle, şeker şurubu  (sakkaroz)  düşük sıcaklıkta  invertaz enzimi  ile karıştırarak  glikoz ve fruktoza indirgenir. Peki bu nasıl yapılır; 

inver şurup hazırlama

Evde İnvertaz Enzimiyle  İnvert Şurup Nasıl Hazırlanır?

  1. Önce suyu kaynatınız. Kaynayan suyu indirdikten sonra bir miktar soğutarak ( takriben 70 dereceye kadar) ,  içerisine amacınıza bağlı olarak  istediğiniz oranda pancar şekeri ya da şeker kamışı şekeri   koyup iyice çözülünceye kadar karıştırınız
  2. Şurubun kalınlığı amaca göre değişir . Ana arıyı yumurtaya teşvik etmek ve petek ördürmek için sıcak havalarda ,  1 litre su için 1 kg şeker kullanınız. Havaların soğuk gittiği ya da bal stoğunu tamamlamak için şerbetiniz kalın olsun (2/1 veya 3/1 oranında )
  3. 1 Litre  şurup için 1 ml oranında  invertaz enzimi ( İnvertaz enzimi , E1103 kodu ile tanımlanmış bir gıda katkı maddesidir ve kristal şekeri (sukroz veya sakkarozu) fruktoz ve glikoz sıvı şekerlerine çevirir.   )  bir kavanozda şurupla çalkaladıktan sonra hazırladığınız şuruba soğuduktan sonra katarak , yaklaşık  5  saat boyunca ortalama 30 - 40 derecede, yarım saatte bir karıştırmaya devam ediniz. Yapılan çalışmalar,  40 derecede 5 saat sabit tutulan invert şurubunda  inversiyon gerçekleşmektedir.  Yada , şurubu güneş görmeyen  bir odada 2 gün bekletip arada bir karıştınız. O şekilde de inversiyon gerçekleşebilir.
  4. Şerbetinize , açıklamalarında  belirtilen oranlarda protein vari ek ürünler katabilirsiniz.
  5. Hazırladığınız şuruba bir miktar  doğal  limon suyu  katılabilir. Doğal limon suyu , arı şurubunu alkali yapar ve şurubun kristalleşmesini  geciktirir. Ancak şeker şurubuna tuz katılması çok fazla önerilmemektedir.

Hazır İnvert Şurup Alınır Mı ?

Özellikle son yıllarda piyasada  invert şurup üreten çok sayıdaBİRİNCİ,   KAFKASÖR ARICILIK,    AGİRA,   gibi firmalar söz konusu.

Elbette fabrika üretimi İnvert şuruba toptan karşı çıkmak doğru değildir. Lakin , Türkiyedeki  firmalar bu tip ürünleri Gıda Kodeksi kriterlerine göre  üretmekte ve denetimden geçmektedir.

Yine de hazır şurup alırken , şurubun yuksek sıcaklığa tabii tutulmamış HMF oranı düşük olmasına dikkat etmek gerekir.

Diğer yandan güneş ışığına uzun süre maruz kalmış şuruplar olumsuz yönde etkilenmiş olabilir. Bu yüzden kapalı kaplar içerisindeki şurupları tercih etmekte fayda var.

arıları şurupla besleme

Arıya Şurup Verirken Nelere Dikkat Edilir

  1. Ne amaçla şurup verdiğinizi belirleyin. 
  2. Bal stoğunu desteklemek için şurup veriyorsanız şurubunuz kalın olsun , tercihen 3/1 ya da 2/1 oranında.
  3. Ana arıyı yumurtaya teşvik etmek ya da petek ördürmek için , şurup kalınlığı tercihen 1/1 olsun
  4. Soğuk havalarda kalın (2/1 veya 3/1 ) , sıcak havalarda ise ince (1/1) şurup veriniz
  5. Şurup verme işini bal akımı başlamadan 1 hafta önce kesiniz
  6. Bal akım döneminde asla şurup vermeyiniz. Bu bir sahteciliktır ve etik değildir.
  7. Soğuk havalarda ( ortalama sıcaklığın 15 derecenin altında seyrettiği durumlarda )  arıya şurup verilmez. Şayet arıda bal stoğu yoksa oldukça kalın hazırlanmış  invert şurubu petek gözlerine dökerek de  verebilirsiniz.
  8. Şurubu verirken sağa sola damlatıp yağmacılığa yol açmayın
  9. Şurubu imkanınız varsa akşam saatlerinde veriniz
  10. Ana arıyı yumurtaya teşvik etmek için şurup veriyorsanız , şurubu  bir anda fazla miktarda değil , hergun azar azar  veriniz. 
  11. Bal stoğunu güçlendirmek için şurup veriyorsanız , kalın ve bol miktarda veriniz. Arılar bu şurubu alarak petek gözlerine bal niyetine depolayacaklardır.

 Sonuç olarak şunu diyebiliriz ki;  Bir arıcı imkan varsa  kendi şurubunu kendisi hazırlamalı ve şurubu  yüksek sıcaklığa tabii tutarak HMF oranını yükseltmemelidir.

Şurubu, yüksek sıcaklığa maruz bırakmadan invert  etmemin en sağlıklı yolu; invertaz enzimi ile düşük sıcaklıklarda hazırlanan şeker şurubudur.

 Bol ve bereketli bir sezon geçirmeniz dileğiyle…

Osman ALBAYRAK

ariciyim.com